คำว่า หมิ่นประมาท น่าจะเป็นคำที่ค่อนข้างคุ้นหูกันดีในสังคมไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งเวลาที่มีเรื่องทะเลาะเบาะแว้งกัน พูดจาไม่ดีใส่กัน มักจะได้ยินคำว่า หมิ่นประมาท ออกมาอยู่เสมอ แต่จริงๆ แล้วรู้กันหรือไม่ว่า การหมิ่นประมาทนั้นเป็นสิ่งที่ผิดหรือไม่ผิดกฎหมาย วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจกันให้หายสงสัยไปเลย
ในมุมมองทั่วๆ ไป การหมิ่นประมาท ถือเป็นการทำผิดกฎหมายอาญาอย่างแน่นอน เพราะตัวกฎหมายก็ได้ระบุมาตราเอาไว้อย่างชัดเจน โดยได้มีการแบ่งประเภทของการหมิ่นประมาทเอาไว้ดังนี้
- หมิ่นประมาท ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326 ระบุว่า ผู้ใดที่ใส่ความคนอื่นต่อบุคคลที่ 3 ที่จะทำให้คนผู้นั้นมีอันต้องเสื่อมเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่นหรือเกลียดชัง ถือว่าคนนั้นกระทำผิดกฎหมายด้วยการหมิ่นประมาท ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี ปรับไม่เกินสองหมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
- หมิ่นประมาทด้วยการโฆษณา ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 328 ระบ่า ถ้าหากหมิ่นประมาทด้วยการโฆษณาทั้งการทำเอกสาร ภาพวาด ภาพยนตร์ แผ่นเสียง การบันทึกเสียง หรือด้วยวิธีการใดก็แล้วแต่ด้วยการป่าวประกาศให้คนอื่นเสียหาย ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี ปรับไม่เกินสองแสนบาท
- การดูหมิ่นซึ่งหน้า ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 393 ระบุว่า ใครที่ใส่ความต่อบุคคลที่สามเพื่อให้เกิดความเสื่อมเสีย ถูกดูหมิ่นหรือเกลียดชังนั่นคือคนที่กระทำความผิดฐานหมิ่นประมาท แต่การหมิ่นด้วยการซึ่งหน้าจะอยู่ในหมวดหมู่ของการลหุโทษ คือการดูหมิ่นโดยซึ่งหน้าหรือการโฆษณา ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน หรือปรับไม่เกิน 1 พันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
- การหมิ่นประมาทเจ้าพนักงาน ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 136 ระบุว่า ผู้ใดที่ทำการดูหมิ่นเจ้าพนักงานในการทำตามหน้าที่ ระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 2 พันบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
- การหมิ่นประมาทศาล ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 198 ระบุว่า ผู้ใดดูหมิ่นศาลหรือผู้พิพากษาต่อการพิจารณาคดีหรือขัดขวางการทำหน้าที่ ระวางโทษจำคุกตั้งแต่ 1-7 ปี หรือปรับตั้งแต่ 2 พัน ถึง 14,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
นี่เป็นกฎหมายการหมิ่นประมาทพื้นฐานที่คนทั่วๆ ไปควรจะรู้ นอกจากนี้ยังมีเรื่องของการหมิ่นประมาทบุคคลสำคัญระดับชาติด้วย ซึ่งตรงนั้นอาจจะยังเป็นเรื่องที่ไกลตัวกับบุคคลธรรมดาทั่วๆ ไปอย่างเราๆ ท่านๆ อย่างไรก็ตามนี่แสดงให้เห็นว่าการหมิ่นประมาทถือว่าเป็นเรื่องที่ผิดกฎหมายอาญาและมีบทกำหนดลงโทษเอาไว้อย่างชัดเจน เพราะฉะนั้นอย่าคิดที่จะหมิ่นประมาทใครง่ายๆ เพราะอาจจะผิดกฎหมายไม่รู้ตัว